เข้าสู่ยุคที่ต้องล้างมือให้เป็นนิสัย

หากใครเคยดูหนังเรื่อง Contagion น่าจะจำประโยคที่คุณหมอเมียร์ตัวเอกของเรื่องซึ่งรับบทโดย เคท วินสเล็ต พูดกันได้ว่า คนทั่วไปจะเอามือสัมผัสใบหน้าตัวเองโดยเฉลี่ยวันละ 2,000 ถึง 3,000 ครั้ง! และถึงแม้จะเป็นเพียงตัวเลขในบทภาพยนตร์ที่ถูกแต่งขึ้น แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยที่ยอมรับว่าพวกเขาสัมผัสใบหน้าตัวเองบ่อยถึงขนาดนั้นในชีวิตจริง มีหลายงานวิจัยที่ศึกษาพฤติกรรมการสัมผัสใบหน้าระหว่างการทำกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ และมีอยู่หนึ่งงานวิจัยที่ระบุว่า อาสาสมัครสัมผัสใบหน้าของตนเองโดยเฉลี่ยไม่น้อยกว่า 23 ครั้งต่อชั่วโมง ที่น่าตกใจก็คือ กว่า 50% ของจำนวนนั้นเป็นการสัมผัสกับสารคัดหลั่งในจมูก ปาก และดวงตา!

            การล้างมือเป็นเรื่องง่ายและเป็นวิธีที่ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค ไม่ว่าจะเป็นเชื้อไวรัส แบคทีเรียหรือจุลินทรีย์อื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การล้างมืออย่างถูกต้องอาจรักษาชีวิตคนได้มากกว่าการฉีดวัคซีน หรือการใช้ยาเสียอีกหากถามว่าเมื่อไหร่ที่เราควรล้างมือ คำตอบง่าย ๆ คือ ให้ลองสังเกตดูว่ามีเหตุการณ์หรือกิจกรรมใดบ้างที่มือของเรามีโอกาสจะสัมผัสกับเชื้อโรค หรือมีความเสี่ยงที่จะนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย ตัวอย่างเช่น      

• ก่อน ระหว่าง และหลังการเตรียมอาหาร
• ก่อนรับประทานอาหาร
• ก่อนและหลังการดูแลผู้ป่วยที่มีการอาเจียนหรือท้องเสีย
• ก่อนที่จะสัมผัสกับตา จมูก และปาก
• การใส่หรือถอดคอนแทคเลนส์
• ก่อนและหลังการทำแผล หรือเมื่อเกิดบาดแผล
• หลังจากใช้ห้องน้ำ
• หลังจากเอามือป้องปากจากการไอหรือจาม
• หลังจากสัมผัสสัตว์ อาหารสัตว์ หรือมูลสัตว์
• หลังจากสัมผัสขยะ
• หลังสัมผัสสิ่งของเครื่องใช้สาธารณะ เช่น ลูกบิดประตู รถเข็นในห้างสรรพสินค้า เมาส์ หรือคีย์บอร์ดคอมพิวเตอร์ เป็นต้น

            การล้างมืออย่างถูกต้องนั้นสามารถทำได้โดยใช้สบู่ธรรมดาหรือสบู่ที่ผสมสารฆ่าเชื้อก็ได้ แต่ต้องใช้เวลาอย่างน้อย 20 วินาที หรือนานพอ ๆ กับการร้องเพลง "สุขสันต์วันเกิด" จนจบสองรอบ และสามารถใช้เจลทำความสะอาดมือหากหาน้ำสะอาดและสบู่ไม่ได้ เพื่อให้การฆ่าเชื้อมีประสิทธิภาพสูงสุดโดยเฉพาะในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 อย่างเช่นในขณะนี้ ควรใช้เจลที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์อย่างน้อย 70% ในปริมาณที่เพียงพอ ถูให้ทั่วมือเป็นเวลาอย่างน้อย 20 วินาที แต่ต้องไม่ลืมว่าเจลแอลกอฮอล์จะมีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อลดลงเมื่อมือมีคราบมันหรือสิ่งสกปรกจำนวนมาก และเจลแอลกอฮอล์ไม่สามารถทำความสะอาดมือจากการปนเปื้อนของสารเคมีอันตรายหรือโลหะหนักได้

ขั้นตอนการล้างมืออย่างถูกวิธีด้วยสบู่

• ล้างมือให้ทั่วด้วยน้ำสะอาด
• ฟอกมือของคุณด้วยสบู่จนทั่วทั้งมือ โดยวิธีการที่คนไทยคุ้นเคยมากที่สุดน่าจะเป็นการล้างมือ 7 ขั้นตอน ซึ่งเป็นวิธีที่แนะนำโดยหน่วยงานระบบบริการสุขภาพแห่งชาติของอังกฤษ หรือ NHS วิธีฟอกเริ่มจาก 1.ใช้ฝ่ามือถูกัน 2.ใช้ฝ่ามือถูหลังมือและนิ้วถูซอกนิ้ว 3.ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือและนิ้วถูซอกนิ้ว 4.ขัดข้อนิ้วมือด้านหลังกับฝ่ามือ 5.ถูนิ้วหัวแม่มือโดยรอบด้วยฝ่ามือ 6.ถูปลายนิ้วมือขวางฝ่ามือ 7.ถูข้อมือโดยรอบ ในขั้นตอนนี้ทั้งการขัดถูและสารลดแรงตึงผิวในสบู่จะช่วยชะเอาเชื้อโรคให้หลุดออกจากมือของเรา
• ล้างมือด้วยน้ำสะอาด เพื่อชำระเชื้อโรคให้ไหลไปกับน้ำ
• เช็ดมือให้แห้งด้วยกระดาษหรือผ้าสะอาด หรือเป่าให้แห้ง เพราะมือที่เปียกชื้นจะสะสมเชื้อโรคได้มากกว่ามือที่แห้งถึง 1,000 เท่า ข้อควรระวังคือ ไม่ควรใช้ผ้าเช็ดมือร่วมกับผู้อื่น

ที่มา: Centers of Disease Control and Prevention (CDC): https://www.cdc.gov/handwashing/index.html

National Health Service (NHS):https://www.nhs.uk/live-well/healthy-body/best-way-to-wash-your-hands/